Nowotwór mózgu. Przyczyny, objawy, badania - wszystko co musisz wiedzieć

Czym jest nowotwór mózgu? Nowotwory mózgu, czyli nowotwory ośrodkowego układu nerwowego, to nieprawidłowe zmiany powstające w tkankach mózgowia oraz rdzenia kręgowego. Ich charakter jest zróżnicowany - mogą być pierwotne lub wtórne, łagodne lub złośliwe. Jak podaje American Institute for Cancer Research, nowotwory mózgu stanowią 1.7% ogólnej liczby zachorowań na nowotwory wśród światowej populacji. Jakie są przyczyny ich powstawania? Na jakie objawy powinniśmy być wyczuleni? I w końcu, jakie badania należy wykonać, gdy zauważymy u siebie symptomy? W tym artykule znajdują się odpowiedzi na wszystkie te pytania.

Przykładową wizualizację guza znajdziesz w artykule: Guz mózgu: Jak wygląda?

Jakie są przyczyny nowotworu mózgu?

Pomimo szeroko zakrojonych badań specjalistom nie udało się jeszcze określić wspólnej przyczyny, która odpowiada za powstawanie nowotworów mózgu. Istnieją jednak czynniki, które zwiększają ryzyko rozwoju tej choroby. Jak podaje Mayo Clinic, należą do nich:

• Historia rodziny – dziedziczność nowotworów mózgu nie należy do częstych przypadków, jednak jeżeli w rodzinie odnotowano kilka przypadków zachorowań, to warto skonsultować ten fakt z lekarzem.

• Promieniowanie – ekspozycja na promieniowanie jonizujące (np. po wybuchu bomby atomowej, ze względu na awarię elektrowni jądrowej) znacząco zwiększa ryzyko rozwoju nowotworu mózgu.

Typy nowotworu mózgu

Guz pierwotny

Jest to typ guzów, którego rozwój rozpoczyna się w mózgu – z komórek nerwowych, komórek mózgowych, tkanek otaczających mózg. Mogą być zarówno łagodne, jak i rakowe. Najczęściej występującymi rodzajami guzów pierwotnych są glejaki i oponiaki.

Glejaki

Glejaki rozwijają się z komórek glejowych, które są odpowiedzialne za wspieranie struktury centralnego układu nerwowego i jego odżywianie. Zmiany nowotworowe mogą rozwijać się z różnych typów komórek glejowych, są to:

• Guzy astrocytarne (gwiaździaki) – rozwijają się w kresomózgowiu; zależnie od typu mogą rozwijać się w okolicach nerwów wzrokowych (gąbczak), pniu mózgu, rdzeniu kręgowym (włókienkowy) i półkulach mózgu (włókienkowy, tucznokomórkowy);

• Guzy oligodendroglejowe (skąpodrzewiak) – najczęściej są zlokalizowane w płatach czołowych, a w późniejszych etapach rozwoju może naciekać na korę mózgu i oponę pajęczą;

• Glejaki wielopostaciowe – rozwija się w półkulach mózgu (płacie czołowym i skroniowym) i może dawać przerzuty przez płyn mózgowo-rdzeniowy.

Pod względem histopatologicznym najłagodniejszy jest gąbczak, a najbardziej złośliwy jest glejak wielopostaciowy.

Guz przerzutowy

To guzy powstające z komórek nowotoworych, które pierwotnie rozwinęły się w innej części organizmu, a następnie rozprzestrzeniły się do innych narządów. Najczęściej przerzuty do mózgu powoduje rak płuc, piersi, nerki i skóry. Wtórne guzy mózgu są złośliwe - ładgone nie rozprzestrzeniają się do innych organów.

Objawy – na co zwrócić uwagę?

Lista symptomów, na które należy zwrócić uwagę, jest obszerna, jednak nie należy bagatelizować wystąpienie któregokolwiek z nich. Pojawiające się objawy mogą być różne, ponieważ ich charakter zależy od umiejscowienia, wielkości i typu rozwijającego się nowotworu.

Ból głowy

Jest to jeden z najczęściej występujących symptomów guza mózgu – jak podaje American Brain Tumor Association, bóle głowy są zgłaszane przez około połowę pacjentów. Zależnie od charakterystyki guza, wśród bólów głowy można wyróżnić wiele rodzajów. Zwykle jest on uporczywy, może być pulsujący i zwykle nie znika po zażyciu powszechnie dostępnych leków przeciwbólowych. Mogą mu również towarzyszyć wymioty i inne problemy neurologiczne.

Napad epileptyczny

Zwykle objawia się utratą przytomności, napięciem ciała i jego drżeniem. W wielu przypadkach polega on na utracie kontroli nad ciałem lub krótkotrwałej utracie oddechu. W wyniku wystąpienia napadu osoba, która go doświadczyła, może odczuwać senność i zdezorientowanie. Przyczyną napadów jest wystąpienie nieprawidłowości w aktywności elektrycznej mózgu, a zależnie od tego, w jakiej jego części ma ona miejsce, napad może objawiać się w różny sposób.

Utrata pamięci

Guz mózgu może być zlokalizowany w obszarze odpowiadającym zapamiętywanie. Jeżeli zaczyna go uciskać, to może wpływać na pamięć. Ponadto, warto mieć na uwadze, zmiany w pamięci krótkotrwałej, która polega na zapamiętywaniu informacji potrzebnych nam przez kilka sekund lub minut, są bardziej zauważalne niż zmiany w pamięci długotrwałej.

Zmiana nastroju

Zmiany nastroju u osób z rozwijającym się nowotworem mózgu, są nagłe i nieuzasadnione.

Zmiana osobowości

Lokalizacja i rozmiar guza mają znaczący wpływ na obszar, w którym jest on zlokalizowany. Może to oddziaływać na jego funkcjonowanie, co nie pozostaje bez wpływu na zachowanie danej osoby. Zmiany w osobowości mogą być nieznaczne, ale mogą też sprawić, że dla bliskich osób będą stanowić nie lada wyzwanie.

Uczucie zmęczenia

Uczucie zmęczenia jest bardzo często występującym objawem rozwoju guza mózgu. Osoba chorująca może odczuwać całkowity brak energii lub jej nagłe spadki, a także osłabienie i trudność w koncentracji.

Inne objawy

Poza wyżej wymienionymi objawami należy zwrócić uwagę na takie zmiany, jak: nudności, zaburzenia wzroku, utrata czucia kończyny, zaburzenie równowagi, uczucie zakłopotania w codziennych obowiązkach, pogorszenie słuchu, problemy z mową.

Jakie badania należy wykonać?

W pierwszej kolejności wykonywane są badania fizykalne oraz wywiad medyczny z pacjentem m.in. na temat przebytych chorób. Obejmują one również szereg badań sprawdzających kondycję układu nerwowego. Jednym z nich jest badanie oftalmoskopem, polegające, na wyemitowaniu silnej wiązki światła, którą kieruje się na oko, przez źrenice, aż do siatkówki. Pozwala ono określić lekarzowi sprawność źrenic oraz sprawdzić, czy nie pojawił się obrzęk w obrębie nerwu wzrokowego. Przy podejrzeniu guza mózgu, lekarz zleca wykonanie testów, które pozwolą na potwierdzenie lub wykluczenie choroby. Zalicza się do nich m.in.: tomografia komputerowa (TK), rezonans magnetyczny (MRI), biopsja.